Η αλλεργία είναι μια αντίδραση υπερευαισθησίας του ανοσοποιητικού συστήματος σε κάποιον εξωτερικό παράγοντα , ο οποίος ονομάζεται αλλεργιογόνο και έρχεται σε επαφή με τον οργανισμό μέσω κατάποσης, επαφής με το δέρμα ή εισπνοής.
Στα αλλεργικά νοσήματα υπάγονται οι τροφικές αλλεργίες που είναι και οι πρώτες που εμφανίζονται, οι αλλεργίες σε φάρμακα, το άσθμα, η αλλεργική ρινίτιδα και επιπεφυκίτιδα, το έκζεμα και το αγγειοοίδημα. Τα πιο κοινά αλλεργιογόνα είναι το άκαρι της οικιακής σκόνης, οι γύρεις των δένδρων, το τρίχωμα των ζώων, οι μύκητες, καθώς και ορισμένες τροφές και φάρμακα
Στην ανάπτυξη της αλλεργίας συμβάλει η γενετική προδιάθεση, το οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας, η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε αλλεργιογόνα, κάποιες ιώσεις, η μόλυνση του περιβάλλοντος, η υγρασία, ο ανεπαρκής αερισμός των χώρων και ο καπνός του τσιγάρου. Έχει βρεθεί ότι η έναρξη των στερεών τροφών σε ηλικία < 6 μηνών αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αλλεργίας, ενώ αυξημένη επίπτωση έχουν και τα παιδιά με αυξημένη IgE, καθώς και αυτά που έχουν θετική απάντηση σε αλλεργικές δοκιμασίες.
Οι αλλεργικές αντιδράσεις που εκδηλώνονται με IgE μηχανισμό εμφανίζονται συνήθως από λίγα λεπτά έως 1 ώρα μετά την έκθεση στο αλλεργιογόνο που συνήθως είναι κάποια τροφή (γάλα, αυγό, ψάρι, σόγια, σιτηρά, ξηροί καρποί και κάποια φρούτα), φάρμακα (κυρίως β-λακταμικά αντιβιοτικά, αναισθητικά, ΜΣΑΦ), το latex και το δηλητήριο των εντόμων (μέλισσα, σφήκα). Οι όψιμες αλλεργικές αντιδράσεις (μη IgE ) συμβαίνουν λίγες ώρες ως αρκετές ημέρες μετά την έκθεση και παραδείγματα αποτελούν η ορονοσία και η αγγειΐτιδα μετά τη λήψη αντιβιοτικών, η χρόνια μορφή της ατοπικής δερματίτιδας και η αλλεργική εξ επαφής δερματίτιδα.
Να κάνουμε μια ιδιαίτερη αναφορά για τις αλλεργικές αντιδράσεις στα εμβόλια για τις οποίες γίνεται πολύς λόγος και να πούμε πως γενικά είναι πολύ σπάνιες αφού οι σοβαρές εξ αυτών είναι < 1/1000000 δόσεις. Οι ουσίες που ενοχοποιούνται είναι το αυγό, η νεομυκίνη και το latex στο μπουκαλάκι του εμβολίου.
Τα διαθέσιμα διαγνωστικά μέσα για την IgE ευαισθητοποίηση αποτελούν οι δερματικές δοκιμασίες νυγμού που είναι και οι εξετάσεις εκλογής, οι επιδερμικές δοκιμασίες (patch test) και οι in vitro δοκιμασίες (RAST). Σε γενικές γραμμές τα αρνητικά αποτελέσματα έχουν μεγαλύτερη αξιοπιστία από τα θετικά.
Σχετικά με την αντιμετώπιση της αλλεργίας διαθέτουμε φαρμακευτικά και μη μέσα. Στα πρώτα ανήκουν η αδρεναλίνη, τα αντιισταμινικά και τα κορτικοστεροειδή, ενώ για την αλλεργία στο γάλα αγελάδας που είναι και η πρώτη χρονικά που εμφανίζεται υπάρχουν τα ειδικά γάλατα εκτεταμένης υδρόλυσης. Η αλλεργία στο γάλα συνήθως υποχωρεί μεταξύ 1ου και 2ου έτους ζωής. Επιπλέον άμεση-αρχικά τουλάχιστον-διακοπή του ύποπτου αλλεργικού παράγοντα. Η διάρκεια αποφυγής της ύποπτης ουσίας εξαρτάται από το αποτέλεσμα της διακοπής, την απάντηση στη θεραπεία και τον περαιτέρω εργαστηριακό έλεγχο. Επιβάλλεται εκπαίδευση του ασθενούς και του περιβάλλοντός του για αποφυγή των αλλεργιογόνων και των άλλων εκλυτικών αιτίων, με οδηγίες για εναλλακτικές λύσεις και τρόπων αντιμετώπισης τυχόν αντιδράσεων.